خاوران: روزشمار ۳۴ سال اعدام،‌ اعتراض،‌ خشونت و ‌‌دادخواهی

اسفند ۱۵, ۱۳۹۶

 

خرداد ۱۳۶۰: آغاز روند دفن مخفیانه زندانیان سیاسی اعدام‌شده در خاوران.

۳۰ خرداد- مهر ۱۳۶۰: اعدام دست‌کم ۱۶۰۰ زندانی سیاسی.[۴۴۴]

پاییز ۱۳۶۰: مراجعه دسته‌جمعی خانواده‌ها به مجلس شورای اسلامی برای اعتراض به اعدام‌ها و پیگیری وضعیت زندانیان.[۴۴۵]

تیر ۱۳۶۱: دفن ۱۵۰ تن از اعدام‌شدگان در یک گور دسته‌جمعی در خاوران.[۴۴۶]

۱۳۶۴-۱۳۶۵: مراجعه مکرر خانواده‌ها به دفتر آیت‌الله منتظری، قائم مقام رهبری.

۲۷ تیر تا ۶ مرداد ۱۳۶۷ : آغاز دوره چندماهه قطع ملاقات و هر گونه تماس زندانیان با خانواده‌شان.

اواخر تیر تا اوایل مرداد ۱۳۶۷: کشف گور دسته‌جمعی متعلق به اعدام‌شدگان تابستان۱۳۶۷ در خاوران.[۴۴۷]

تابستان ۱۳۶۷: مراجعه دسته‌جمعی خانواده‌ها به دفتر هاشمی رفسنجانی،‌ رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، میرحسین موسوی، نخست وزیر، آیت‌الله منتظری، قائم‌مقام رهبری و بازرسی کل کشور برای پیگیری وضعیت زندانی و ابراز نگرانی از احتمال اعدام‌ آنها.[۴۴۸]

۲۷-۲۶مرداد ۱۳۶۷: تجمع بیش از ۶۰۰ تن از خانواده‌های زندانیان سیاسی در برابر مجلس شورای اسلامی و دادگستری.[۴۴۹]

اوایل شهریور ۱۳۶۷: نامه خانواده‌ها به خاویر پرز دو کوئیار، دبیر کل سازمان ملل، برای توقف اعدام‌ها و برقراری ارتباط بین زندانیان سیاسی و خانواده‌های‌شان.[۴۵۰]

شهریور ۱۳۶۷: مراجعه خانواده‌ها به بیوت آیت‌الله خمینى، آیت‌الله منتظرى و آیت‌الله مرعشى نجفى برای دادخواهی.[۴۵۱]

مهر ۱۳۶۷: ارسال شکایت‌های کتبی و شفاهی دربار موج کشتارها به گالیندو پل، نماینده ویژه کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد.[۴۵۲]

آذر ۱۳۶۷: آغاز روند اعلام خبر اعدام به برخی خانواده‌ها و تحویل ساک و لوازم شخصی.

آذر ۱۳۶۷: کشف چند گور دسته‌جمعی از سوی خانواده‌ها در خاوران.[۴۵۳]

آذر ۱۳۶۷: تجمع اعتراضی نزدیک به ۲۰۰ نفر از خانواده‌ها در اتوبان خاوران.[۴۵۴]

اواخر آذر ۱۳۶۷: تلاش بیش از ۳۰ تن از خانواده‌ها برای تجمع در میدان خراسان و سرکوب خشونت‌آمیز آنها از سوی نیروهای امنیتی.[۴۵۵]

آ‌ذر ۱۳۶۷: نامه ۵۰ تن از خانواده‌ها به آزادی‌خواهان جهان.[۴۵۶]

۵ دی ۱۳۶۷: تجمع خانواده‌های اعدام‌شدگان در مقابل کاخ دادگستری، نوشتن نامه اعتراضی به حسن حبیبی، وزیر دادگستری و بازداشت شماری از خانواده‌های حاضر در این تجمع.[۴۵۷]

دی ۱۳۶۷: برگزاری اولین مراسم دسته‌جمعی در خاوران به عنوان مراسم چهلم اعدام‌شدگان و بازداشت شماری از شرکت‌کنندگان در این مراسم.[۴۵۸]

۱۰شهریور ۱۳۶۸: حمله ماموران حکومتی به اولین مراسم سالگرد اعدام‌های ۱۳۶۷ در خاوران و بازداشت شماری از خانواده‌های اعدام‌شدگان.[۴۵۹]

بهمن ۱۳۶۸: تجمع خانواده‌ها در مقابل دفتر سازمان ملل در میدان آرژانتین همزمان با سفر گالیندوپل، گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بشر، به ایران و نوشتن نامه‌ای به گزارشگر ویژه دربار اعدام زندانیان سیاسی.[۴۶۰]

۱۰ آذر ۱۳۶۹: انتشار شهادت‌های خانواده‌های اعدام‌شدگان سال ۱۳۶۷ از سوی عفو‌ بین‌الملل در رابطه با ممانعت نیروهای امنیتی از سوگواری و بی‌خبرنگه‌داشتن آنها از محل دفن عزیزان‌شان.[۴۶۱]

Unknown

۱۳۶۹: تخریب گسترده خاوران و صاف‌کردن نشانه‌ قبرها با بولدوزر همزمان با سفر گالیندو پل به ایران.[۴۶۲]

۱۳۷۴: ممانعت از دیدار خانواده‌ها با موریس کاپیتورن،[۴۶۳] گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بشر، طی سفرش به ایران.[۴۶۴]

۱۳۷۶: نامه جعفر بهکیش به محمد خاتمی در رابطه با احقاق حقوق تضییع‌شده اعدام‌شدگان و وابستگان آنان.

شهریور ۱۳۷۶: برگزاری مراسم دسته‌جمعی سالگرد اعدام‌ها در خاوران پس از هشت سال.[۴۶۵]

۱۳۷۷: نوشتن نامه دسته‌جمعی از سوی شماری از خانواده‌های اعدام‌شدگان به محمد خاتمی و درخواست برای مشخص‌شدن اسامی، زمان فوت و محل دفن اعدام‌شدگان.

۱۳۷۸: ارسال نامه‌ای از سوی پروانه میلانی به محمد خاتمی درباره لزوم رعایت حقوق خانواده‌های اعدام‌شدگان.

۱۳۷۹: اعلام دریافت شکایت‌هایی مبنی بر پاکسازی زندان‌ها در سال ۱۳۶۷ و فهرست طولانی از قربانیان این رخداد از سوی دبیر کمیسیون اسلامی حقوق بشر.[۴۶۶]

۱۳۸۰ :تلاش برای ازبین‌بردن گورستان خاوران از طریق دادن بخشی از خاوران به بهایی‌ها.[۴۶۷]

۲۸ فروردین ۱۳۸۱: ارسال نامه پروانه میلانی و جمعی از خانواده‌ها به شورای شهر تهران.

بهمن ۱۳۸۱: نامه شماری از خانواده‌های اعدام‌شدگان به هیات گزارشگران کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد.

شهریور ۱۳۸۴: تهدید و ارعاب شرکت‌کنندگان در مراسم سالگرد اعدام‌ها در خاوران و بازداشت شماری از شرکت‌کنندگان.[۴۶۸]

آبان ۱۳۸۴: قصد تخریب گسترده خاوران و ازبین‌بردن نشانه‌های محل دفن اعدام‌شدگان.[۴۶۹]

آبان ۱۳۸۴: مراجعه خانواده‌ها به بهشت زهرا برای اعتراض به مدیران بهشت زهرا در رابطه با تخریب خاوران و بی‌پاسخ‌ماندن اعتراضات.[۴۷۰]

شهریور ۱۳۸۵: آزار و اذیت خانواده‌های حاضر در خاوران برای مراسم سالگرد اعدام‌شدگان و بازداشت شماری از حاضران در خاوران.[۴۷۱]

شهریور ۱۳۸۶: برخورد شدید نیروهای امنیتی و اطلاعاتی با شرکت‌کنندگان در مراسم سالگرد اعدام‌ها در خاوران و بازداشت شماری از آنها که منجر به اعدام علی صارمی از بازداشت‌شدگان این مراسم شد.[۴۷۲]

جمعه آخر سال ۱۳۸۶: بستن راه‌های ورودی به خاوران از سوی ماموران و اخطار به خانواده‌ها برای ترک خاوران.[۴۷۳]

تیر ۱۳۸۷: اعطای جایزه زن برگزیده سال از سوی بنیاد پژوهش‌های زنان در نوزدهمین کنفرانس سالانه خود، به مادران خاوران.

شهریور ۱۳۸۷: ممانعت ماموران امنیتی از برگزاری مراسم سالگرد اعدام‌ها در خاوران و بازداشت بیش از ۱۶ تن از شرکت‌کنندگان.

آبان ۱۳۸۷: ارسال نامه‌ای به ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، از سوی خانواده‌ها در رابطه با آزار و اذیت بازماندگان اعدام‌های دهه ۶۰ از سوی جمهوری اسلامی ایران.

آبان ۱۳۸۷: نامه رضا معینی و جعفر بهکیش به آیت‌الله شاهرودی، رئیس وقت قوه قضاییه، برای پایان‌دادن به اقدامات غیر قانونی ماموران جمهوری اسلامی در احضار، بازجویی و اذیت و آزار خانواده‌ها.

۲۰-۲۷ دی ۱۳۸۷: صاف‌کردن خاوران با بولدوزر و ازبین‌بردن نشانه‌های مبنی بر دفن اعدام شدگان، گذاشتن نهال‌های خشک در خاوران، دیده‌شدن استخوان روی سطح خاک که گمان می‌رفت بخشی از اجساد اعدام‌شدگان باشد و رواج شایعاتی مبنی بر انتقال و خروج بقایای اجساد اعدام‌شدگان از خاوران.[۴۷۴]

شهریور ۱۳۸۸: احضار و تهدید خانواده‌ها برای نرفتن به خاوران و ممانعت از ورود خانواده‌ها به خاوران.[۴۷۵]

اسفند ۱۳۸۸: تهدید تلفنی شمار زیادی از خانواده‌ها مبنی بر عدم حضور در خاوران و برخورد با حاضران در خاوران.[۴۷۶]

اسفند ۱۳۹۰: نامه جعفر بهکیش و رضا معینی به احمد شهید، گزارش‌گر ویژه سازمان ملل، در رابطه با اعدام‌های دسته‌جمعی دهه۶۰.

خرداد ۱۳۹۰: شهادت شماری از خانواده‌های اعدام‌شدگان نزد احمد شهید، به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران، در رابطه با اعدام‌های دهه ۶۰ و آزار و اذیت خانواده‌ها.

مرداد ۱۳۹۲: نامه منصوره بهکیش به حسن روحانی، رئیس جمهوری، در رابطه با لزوم پاسخ‌گویی و پیگرد مقامات و نهادهای مسئول در زمینه اعدام‌ها و آزار و اذیت خانواده‌ها.

مرداد ۱۳۹۲: نامه پروانه میلانی به حسن روحانی، رئیس جمهوری، در اعتراض به انتصاب مصطفی پورمحمدی به وزارت دادگستری.

۱۳۹۲: نامزدی مادران خاوران از سوی شبکه زنان و قوانین در جوامع مسلمان (ولوم)، برای دریافت جایزه سازمان ملل در زمینه حقوق بشر.

اردیبهشت ۱۳۹۳: انتخاب مادران خاوران از سوی بنیاد ۱۸ مه در کره جنوبی به عنوان برنده جایزه حقوق بشری بین‌المللی گوانگجو.

شهریور ۱۳۹۳: برگزاری مراسم دسته‌جمعی سالگرد اعدام‌ها در خاوران پس از هفت سال بدون مزاحمت ماموران امنیتی و انتظامی.[۴۷۷]

۳ آبان ۱۳۹۳: یورش ماموران نیروی انتظامی به خانواده‌های حاضر در خاوران و اخراج خشونت‌آمیز و توهین‌آمیز آنها از خاوران.[۴۷۸]

اسفند ۱۳۹۳: ممانعت از برگزاری مراسم دسته‌جمعی آخرین جمعه سال در خاوران.[۴۷۹]

شهریور ۱۳۹۴: ممانعت از برگزاری مراسم سالگرد اعدام‌شدگان ۱۳۶۷ در خاوران[۴۸۰]

 

*این روزشمار برگرفته از ضمیمه اول کتاب “داستان ناتمام”، از انتشارات عدالت برای ایران است. عکس‌های این صفحه مربوط به مراسم سالگرد و گردهم‌آیی‌های خانواده‌ها در خاوران است ولی لزوما با توالی تاریخی مطلب مرتبط نیست.