اسفند ۱۹, ۱۳۹۶
گردان شوان، یکی از گردانهای پیشمرگان حزب کمونیست ایران (کومهله) بود که در دهه ۶۰ در کردستان عراق مستقر بود و عملیات مختلف در داخل خاک ایران انجام میداد.
تعداد بسیاری از زنان جوان از شهرهای مختلف کردستان به این گردان پیوسته بودند. بسیاری از آنان پدر، مادر یا سایر اعضای نزدیک خانوادهشان در همان زمان در زندانهای کردستان بودند.
در ۲۵ اسفند ۱۳۶۶، دولت صدام حسین حلبچه در کردستان عراق را بمباران شیمیایی میکند. در اثر این حمله بسیاری از اعضای گردان شوان دچار مسمومیت میشوند و برای دورشدن از اثرات گازهای شیمیایی به سمت عراق میآیند. در ۲۷ اسفندماه، در حالی که بسیاری از اعضای این گردان به دلیل گازهای شیمیایی بینایی خود را از دست داده یا سخت بیمار و در انتظار رسیدن کمک بودند، نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به آنها حمله میکنند. در این حمله، ۶۱ نفر کشته، ۱۱ نفر اسیر و تعداد خیلی کمی موفق به فرار میشوند.
در میان اسرا، سه زن به نامهای شهلا کلاهقوچی، عطیه شریفی(عطیه گزان) و زمانه قادری(ژاله ناسیر) بودند. آنها را به زندان وزارت اطلاعات(ساواک سابق) سنندج منتقل و به شدت شکنجه کردند. برخی از اخبار تاییدنشده مبنی بر تجاوز و شکنجه جنسی آنهاست.
مقامات امنیتی و قضایی در شهریورماه ۱۳۶۷ به خانوادههای آنان اطلاع دادند که دخترانشان اعدام شدهاند. هیچگونه اطلاعی درباره محاکمه و محکومیت آنها در دست نیست. مقامات همچنین از دادن اطلاعات درباره محل دفن آنها خودداری کردند.
مدت کوتاهی بعد از آن، خانوادهها باخبر میشوند که عزیزانشان را در جایی در مجاورت گورستان بهاییان قروه دفن کردهاند. آنها شبانه به محل میروند و یک گور جمعی را کشف می کنند که پیکر تیربارانشده شهلا، عطیه، ژاله و سایر اعضای اسیرگرفتهشده گردان شوان و همچنین برخی از زندانیان سیاسی اعدامشده در جریان کشتار ۶۷ در سنندج در کنار هم در آن بوده است. خانوادهها پیکرها را بیرون میکشند و شبانه آنها را در همان محل در قبرهای انفرادی که کنده بودند، دفن میکنند.
از نظر حقوق بینالملل، اسیر جنگی حقوق ویژهای دارد و در صورتی که توسط مقامات دولتی که او را به اسارت گرفته است کشته شود، این عمل بر اساس کنوانسیونهای ژنو جنایت جنگی محسوب میشود.
آنچه در ادامه میآید، مجموعهای از عکسهای زنان گردان شوان است که از منابع مختلف جمعآوری شدهاند و در کنار هم قرار گرفتهاند.









*برای تهیه این مطلب، از مصاحبههای اختصاصی با نسرین رمضانعلی و خالد علیپناه استفاده شده است که هر دو عضو گردان شوان بودهاند. نسرین رمضانعلی از معدود اعضای این گردان است که توانسته فرار کند و جانبهدر برد.