بندرانزلی، گورستان لاله‌زار: هیچ‌وقت باور نکردیم

اسفند ۲۰, ۱۳۹۶

در سال ۱۳۶۷، کشتار جمعی زندانیان سیاسی در زندان نیروی دریایی رشت با ویژگی‌هایی کم و بیش شبیه نقاط دیگر ایران اتفاق افتاد. خانواده‌ها تا ماه‌ها از سرنوشت فرزندانشان بی‌خبر بودند و بعدتر، وقتی خبر اعدام آن‌ها را بهشان دادند، در بسیاری از موارد از دادن نشانی محل دفن خودداری کردند.

شایسته وطن‌دوست که خود از جان‌به‌دربردگان کشتار ۶۷ در زندان نیروی دریایی رشت است و همسرش فرزان ببری را که در بند مردان همان زندان حبس بوده در این کشتار از دست داده است، می‌گوید:

«خانواده‌اش دقیقاً پاییز ۶۸ مطمئن میشن که اعدام شده. قبل از این بود که گالیندو پل بیاید برای بررسی، اینها رو صدا کرده بودند و بهشون گفته بودند که اینجا قبر بچه‌تونه، بعد بیایید وسایلش را ببرید. جایی که نشان داده بودند یه قبرستونی تو کولیور (کُلویر) بوده است که در واقع خودشان درست کرده‌اند. من یک بار فقط اونجا رفتم. غیر از بچه‌های اعدامی قبر دیگه‌ای اونجا ندیدم. حالا قبلاً قبرستانی بوده یا نبوده، من تو شرایط روحی که رفتم، شرایط روحی خوبی نبود و در نتیجه یادم نیست. من به جای دیگه توجه نکردم، فقط همین بچه‌ها را دیدم. که گفتم که اینجا خاک که برای بچه‌ها دادند.»

با این همه، او و برخی دیگر از خانواده‌ها هیچگاه این ادعا را که نزدیک به یک سال و نیم بعد از اعدام عزیزانشان و بدون اینکه هیچگاه پیکر آن‌ها را ببیند مطرح  شده بود باور نکردند. آن‌ها براساس شنیده‌های‌شان از افراد محلی اعتقاد دارند که عزیزانشان در یک گور جمعی در انتهای گورستان لاله‌زار بندرانزلی دفن هستند.

شایسته وطن‌دوست در این‌باره می‌گوید:

«من که نمی‌تونستم باور کنم. من نمی‌تونستم اصلاً باور کنم. چون اصلا فرصت نمی‌کردن که اگر شب اعدام کرده بودند که اصلا فرصت نمی‌کردن که بخوان یکی یکی این‌ها را دفن بکنند! یکی یکی قبر داده بودند و فکر نمی‌کنم که فرصت می‌کردن که یه همچین کاری بکنن.»

محوطه‌ای که احتمال می‌رود مزار جمعی در آن باشد، در ضلع شمال غربی گورستان لاله‌زار بندر انزلی واقع است.

عکس‌های زیر را که داوطلبان مجموعه فعالان حقوق بشر (هرانا) در تابستان ۱۳۹۶ گرفته‌اند و در اختیار عدالت برای ایران قرار داده شده است نشان می‌دهد ساخت قبرهای جدید در نزدیکی این محل آغاز شده است و اگر به همین شکل پیش رود، محلی که احتمال وجود مزار جمعی قربانیان کشتار ۶۷ است، کاملا در زیر قبرهای جدید قرار خواهد گرفت و محو خواهد شد.

مکان احتمالی مزار جمعی قربانیان کشتار ۶۷، در قسمت بالایی این تصویر، نزدیک به دیوار و درختان سمت چپ قرار دارد.

 

 

 

بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده، مزارهای جمعی باید جایی نزدیک درخت‌ها در این تصویر باشند. این تصویر انجام عملیات زیرسازی در این منطقه برای ایجاد قبرهای جدید را به روشنی نشان می‌دهد.

 

عکس‌های استفاده‌شده در این صفحه به همت داوطلبان “مجموعه فعالان حقوق بشر” (هرانا) تهیه و برای استفاده انحصاری به عدالت برای ایران داده شده است.