تیر ۲۷, ۱۳۹۷

به گفته برخی از اهالی محل در زمین‌های زراعی پشت کانال آبی که در نزدیکی امامزاده جعفر بروجرد قرار داشته است گروهی از زندانیان سیاسی را که در اوایل دهه ۶۰ در این شهر اعدام کرده بودند، به طور جمعی دفن کرده‌اند.

نسرین عبدی که از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۴ در بروجرد زندانی سیاسی بوده است می‌گوید: «مزارعمومی بروجرد در امامزاده جعفر است.  اوایل دهه ۶۰ که بچه‌ها را دسته‌دسته اعدام می‌کردند، اجازه نمی‌دادند این بچه‌ها را در مزار عمومی دفن کنند. پشت امامزاده یک بیابانی بود در آن موقع نسبت به شهر پرت بود و بهش می‌گفتند منطقه پشت قلعه. در این منطقه پشت قلعه که بیشتر زمین کشاورزی بود، یک تکه زمین را به گورهای دسته‌جمعی اعدام‌شدگان بدل کرده بودند.»

امامزاده جعفر، بروجرد

وی از قول پدرش می‌گوید: «وقتی من آزاد شدم، پدرم بهم می‌گفت دیگر فعالیت سیاسی نکن. یک روز داستانی را برایم تعریف کرد. گفت که حدود سال ۱۳۶۲ بود که یکی از کشاورزهای آن منطقه پشت قلعه که زمین کشاورزی‌اش همان نزدیک بود و با پدرم دوست بود، به او گفته بود که من خیلی حالم بد است. پدرم پرسیده بود چرا. گفته بود با لودر آمدند اینجا زمین را کندند و پشتش یک کامیونی آوردند و یک عالمه جسد را در آن ریختند. پدرم خیلی می‌ترسد. می پرسد: تو مطمئنی این جسد بوده؟ می گفت: آره، خودم می‌دیدم. حتی صدای ناله می‌آمده از تویشان. این صحنه‌ای است که آن آقا برای پدرم تعریف کرده بود.»

وی می‌افزاید: «از آن به بعد هم ما می‌دیدیم که نمی‌گذاشتند مردم زیاد در آن منطقه تردد کنند و بعدا هم خودشان اسم آنجا را گذاشتند قبرستان کفار. و بعد بدتر این بود که اگر کسی می‌خواست برود سر مزار بچه‌اش آنجا شناسایی‌اش می‌کردند و می‌پرسیدند که چرا می‌ری اونجا؟ اونجا قبرستان کفار است و این جرم است.»

گفته می‌شود پیکر یرخی از زندانیانی که از زندان شهربانی بروجرد که محل حبس زندانیان سیاسی بود برای اعدام برده شدند، هیچ‌وقت به خانواده‌هایشان تحویل داده نشد. نسرین عبدی می‌گوید: «خیلی از این این بچه‌ها مفقودند. مثلا مسعود ربیبی که در شهر دیگری دستگیر شده و به بروجرد منتقل شده بود با یک گروه ۱۲ نفری اعدام شد.» او احتمال می‌دهد این اعدام‌شدگان مفقود را در گورهای جمعی منطقه پشت قلعه دفن کرده باشند.

این منطقه، هم‌اکنون درضلع شمال شرقی میدان امام حسین بروجرد قرار داد. قدیمی‌ترین تصاویری که از نقشه‌های هوایی گوگل ارت از این منطقه به دست آمده است مربوط به سال ۱۳۹۲ است که نشان می‌دهد تمامی این منطقه با ساختمان‌های جدید پوشیده شده و به صورت یک محله کاملا مسکونی درآمده است.

قدیمی‌ترین تصویر به‌دست‌آمده از گوگل ارت، شهریور ۱۳۹۲

آخرین تصویر ماهواره‌ای نقشه گوگل، خرداد ۱۳۹۶

مشخص نیست آیا در زمان ساختن بناهای یاد‌شده، بقایا یا استخوان‌هایی از پیکر زندانیان اعدام‌شده کشف شده است یا خیر. در نزدیکی این منطقه یک بازار روز قرار دارد و محله علی‌آباد بروجرد در مجاورت آن است.

*  برای تهیه این مطلب علاوه بر اطلاعات پراکنده در مطالب منتشرشده، از شهادت نسیم عبدی استفاده شده است.